فضیلت و خواص سوره طارق
هشتاد و ششمین سوره قرآن کریم است که مکی و 17 آیه دارد.
در فضیلت این سوره از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده است: هر کس سوره طارق را قرائت کند خداوند ده برابر تعداد ستارگانی که در آسمان است به او ده حسنه می دهد.
/پاورقی 1. مجمع البیان، ج 10، ص 320./
امام صادق علیه السلام نیز فرمودند: هر که در نمازهای واجب خود سوره طارق را بخواند در روز قیامت در نزد خداوند مقام و منزلتی والا خواهد داشت و از همراهان مومنین و یارانشان در بهشت خواهد بود.
/پاورقی 2. ثواب الاعمال، ص 122./
در جایگاهی دیگر از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم آمده است: سوره طارق را یاد بگیرید زیرا اگر شما می دانستید که چه (اسرار و آثار و برکاتی) در آن نهفته است، آنچه در دست دارید را رها می کردید و کارهایتان را تعطیل می کردید و ان را می آموختید و به وسیله آن به خدا تقرب می جستید و خداوند به واسطه آن همه گناهان به جز شک را می بخشد.
/پاورقی 3. مستدرک الوسائل، ج 4، ص 365./
آثار و برکات سوره
1. از عفونت زخم جلوگیری می کند
از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است: هر کس سوره طارق را بنویسد و آن را با آب بشوید و با آن زخم را بشوید زخم ورم نمی کند و اگر بر چیزی که از آن حفظ و حراست می کنی از شرور آفات در امان می ماند.
/پاورقی 4. تفسیر البرهان، ج 5، ص 629./
امام صادق علیه السلام نیز فرمودند: هر گاه سوره طارق را نوشته و با آب بشویند و با آب، زخم را شستشو دهد دردش آرام می شود و عفونت نمی کند و اگر بر چیزی که به عنوان دوا نوشیده می شود بخوانند آن نوشیدنی یا دارو موجب شفای او می شود.
/پاورقی 5. تفسیر البرهان، ج 5، ص 629./
2. دفع افات و حشرات
اگر از ابتدای سوره طارق تا پایان آیه 10 را بر چهار کاغذ جداگانه بنویسند و هر نوشته را روی چهار چوبی بگذارند و هر کدام از چوپ ها را در گوشه ای از آن مکان آفت زده بکارند ملخ یا حشرات دیگر از منطقه وسط چهار چوب از بین می روند.
/پاورقی 6. خواص القرآن و فوائده، ص 162./
3. جهت رفع احتلام
امام صادق علیه السلام فرمودند: اگر سوره طارق را در وقت خواب بخوانند از احتلام ایمن گردند.
/پاورقی 7. درمان با قرآن، ص 141./
محتوای سوره
مطالب این سوره عمدتا بر دو محور دور می زند. ۱. محور معاد و رستاخیز. 2. محور قرآن مجید و ارزش و اهمیت آن. ولی در آغاز بعد از سوگندهای اندیشه آفرینی اشاره به وجود مراقبین الهی بر انسان می کند. بعد برای اثبات امکان معاد به زندگی نخستین، و بدو پیدایش انسان از آب نطفه، اشاره فرموده، نتیجه گیری می کند: خداوندی که قادر است او را از چنین آب بیارزش و ناچیزی بیافریند توانایی بر بازگشت مجدد او دارد. در مرحله بعد به بعضی از ویژگیهای روز رستاخیز اشاره کرده، سپس با ذکر سوگندهای متعدد و پرمعنایی اهمیت قرآن را گوشزد می نماید، و سرانجام سوره را با تهدید کفار به مجازات الهی پایان می دهد.
داستان سوره
بحث روایتی (روایاتی در ذیل برخی آیات گذشته از جمله (یوم تبلی السّرائر) و (انهلقول فصل)
در تفسیر قمی در ذیل جمله (ان کل نفس لما علیها حافظ) آمده که منظور از (حافظ)، ملائکه است.
و در همان کتاب در ذیل آیه (خلق من ما دافق) آمده که: منظور نطفه است، که با قوت خارج می شود. و در ذیل آیه (یخرج من بین الصلب و الترائب) آمده: یعنی صلب مرد، و ترائب زن که همان سینه او است.
مؤلف: این روایت صرفنظر از اینکه شخص امام را معرفی نکرده، و تنها گفته است: (فرمود)، و صرفنظر از اینکه سندش افتاده، خود مضمونش هم خالی از اشکال نیست.
و نیز در تفسیر قمی در ذیل آیه (یوم تبلی السرائر) فرموده یعنی (ظاهر می شود از سریره ها).
و در مجمع البیان آمده که روایتی با حذف اواخر سند از ابی دردا رسیده که گفت: رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم فرمود: خدای تعالی چهار چیز را برای خلقش ضمانت کرده، که هدر نرود، و آن اثر نماز و زکات و روزه رمضان و غسل جنابت است، و همین است سرائری که خدای تعالی درباره اش فرمود: (یوم تبلی السرائر).
مؤلف: و شاید این از قبیل ذکر بعضی از مصادیق است، همچنان که روایت بعدی این احتمال را تایید می کند.
و در همان کتاب از معاذ بن جبل روایت شده که گفت: از رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم پرسیدم: منظور از این سرائر که خدای تعالی بندگان خود را با آن ابتلا می کند چیست ؟ فرمود: سرائر شما همان اعمال شما است از نماز و روزه و زکات و وضو و غسل جنابت، و هر واجب دیگر (پس ذکر شده های در روایت قبلی عنوان مثال را دارد)، برای اینکه همه اعمال شما سرائر و پنهانی است، چون هر کسی می تواند بگوید نماز خوانده ام در حالی که نخوانده باشد، و اگر بخواهد می تواند بگوید وضو گرفته ام در حالی که نگرفته باشد، پس همه اعمال شما نزد خدا محفوظ و خدا ضامن آن است، و روز تبلی السرائر واقعیت آنها آشکار می گردد.
و در تفسیر قمی در ذیل آیه (فما له من قوه و لا ناصر) آمده: یعنی هیچ نیرویی ندارد که با آن به سوی خالقش نزدیک شود، و هیچ ناصری ندارد که اگر خدا عذاب او را بخواهد او را یاری کند.
و باز در همان کتاب است که در ذیل جمله (و السما ذات الرجع) فرمود: یعنی دارای باران و (و الارض ذات الصدع) یعنی دارای گیاه.
و در مجمع البیان در ذیل جمله (انه لقول فصل) آمده یعنی قرآن بین حق و باطل را از راه روشنگری هر یک جدایی می اندازد، و این معنا از امام صادق علیه السلام روایت شده.
و در الدر المنثور است که ابن ابی شیبه، دارمى، ترمذى، محمد بن نصر، و ابن انباری (در کتاب مصاحف)، از حارث اعور روایت کرده اند که گفت: داخل مسجد شدم و دیدم که مردم دچار ورطه بگومگوها شده اند، نزد علی شدم و جریان را باز گفتم، از در تعجب پرسید راستی آنچه نباید می کردند کردند؟!
آنگاه فرمود: من از رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم شنیدم می فرمود به زودی فتنه ای به پا می شود عرضه داشتم چاره خلاصی از آن چیست یا رسول الله؟ فرمود: تمسک به کتاب خدا، که در آن خبر امت های قبل از شما و مردم بعد از شما و حکم در ما بین شما است،
کتاب خدا که جدا ساز حق از باطل است، همه اش حق است و جدى، نه شوخى، هر جباری که کتاب خدا را پشت سر اندازد خدا کمرش را می شکند، و هر کس به پیروی هوای نفسش به دنبال غیر قرآن رود خدا گمراهش می سازد، کتاب خدا حبل متین خدا و ذکر حکیم و صراط مستقیم است، کتاب خدا بازیچه هواها نمی شود، و دانشمندان از معارفش سیر نمی گردند گرونده به آن از هر زبانی که باشد درباره آن دچار اشتباه نمی شود، و از اینکه دشمنان آن را رد کنند کهنه نمی گردد، و عجائبش تمام شدنی نیست، قرآن همان کتابی است که وقتی جن آن را شنید چاره ای جز این ندید که بگوید: (انا سمعنا قرانا عجبا یهدی الی الرشد)، هر کس به حکم قرآن سخن گوید راست گفته، و هر کس به حکم آن حکم کند عدالت ورزیده، و هر کس به دستوراتش عمل کند پاداش داده می شود، و هر کس را به سوی قرآنش بخوانند به صراط مستقیمش هدایت کرده اند.
مؤلف: قریب به این معنا از معاذ بن جبل از رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم و مختصر آن از ابن مردویه از علی علیه السلام نقل شده.
منبع:ام الکتاب
